< Terug

Aanleg Afsluitdijk:

 

Sinds 1932 verbindt de Afsluitdijk de provincies Noord-Holland en Friesland. De 32 kilometer lange dijk loopt dwars door zee en scheidt zo de vroegere Zuiderzee in het huidige zoete IJsselmeer en de zoute Waddenzee.

 

Waarom is de Afsluitdijk aangelegd?

Dr. Cornelis Lely heeft in 1891 al het plan ontwikkeld om de Afsluitdijk te bouwen. Naar hem is Lelystad genoemd. Dankzij de Afsluitdijk was het mogelijk om de polders in het nieuwe IJsselmeer aan te leggen. Door deze dijk werden vijf provincies in Nederland verlost van overstromingsgevaar en kreeg Noord-Nederland een directe verbinding met de Randstad.

 

Dr. Cornelis Lely was ingenieur, waterbouwkundige, minister, gouverneur en politicus. Een van zijn eerste banen als waterbouwkundige was die van onderzoeker bij de Zuiderzeevereniging, een gezelschap dat we nu een lobbyclub zouden noemen. De vereniging pleitte voor afsluiting van de Zuiderzee en landaanwinning. Lely leefde van 1854 tot 1929 en heeft dus zelf het einde van de bouw van zijn Afsluitdijk niet meegemaakt. In 1913 zorgde Lely er als minister van Waterstaat voor dat het project op de agenda van het kabinet kwam. Toch besloot het kabinet om deze plannen op de lange baan te schuiven.

 

Maar de tijden veranderden. Tijdens de Eerste wereldoorlog leden veel Nederlanders honger. Er was extra vruchtbare landbouwgrond nodig. De inpolderingsplannen van Lely lonkten. In 1916 ging het goed mis. Er vond in het Zuiderzeegebied een overstroming plaats. Er vielen doden, gewonden, duizenden mensen raakten hun huis kwijt en de economische schade was enorm. Er moest iets gebeuren! Vanaf dat moment kwam de Afsluiting van de Zuiderzee in een stroomversnelling. Toch ging het parlement pas in 1918 akkoord met de Zuiderzeewet. In 1920 begonnen de werkzaamheden om de Zuiderzee af te sluiten, in 1932 was de Afsluitdijk klaar.

 

Er kleefden ook nadelen aan het bouwen van de Afsluitdijk. Op de eerste plaats voor de vissers, die een grote bron van inkomsten gingen missen. Ze kregen compensatie van het rijk, maar dit was niet afdoende. Ten tweede ontstond er een ecologisch probleem: de Zuiderzee en de Waddenzee werden abrupt van elkaar gescheiden. Trekvissen die eerst voor hun voortplanting migreerden tussen zoet en zout water, stootten vanaf dat moment letterlijk hun neus tegen de dijk. Er is nieuwe hoop voor deze vissen: men is momenteel bezig met het bouwen van een vismigratierivier die dwars door de Afsluitdijk gaat. Langs deze rivier kunnen de trekvissen het IJsselmeer bereiken en verder zwemmen. Naar verwachting is de vismigratierivier in 2025 klaar.